Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
16 lutego 2019 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 października 2018 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących (Dz.U. poz. 2147) wydane na podstawie art. 23715 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 917, z późn. zm.). Rozporządzenie określa wymagania bhp przy wykonywaniu prac związanych z obsługążurawi wieżowych i szybkomontujących. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do żurawi pracujących na stałych i ruchomych platformach wiertniczych.
Zgodnie z § 3 rozporządzenia operatorem żurawia (wykonującym czynności z zakresu obsługi żurawia) może być osoba, która:
Sygnalistą (przekazuje sygnały i komunikaty między operatorem żurawia a hakowym) lub hakowym (wykonuje czynności związane z zawieszaniem i odczepianiem ładunków przemieszczanych przez żuraw) może być osoba, która ukończyła 18 lat i posiada orzeczenie lekarskie, w którym nie stwierdzono przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy odpowiednio na tych stanowiskach, wydane przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Przed dopuszczeniem do pracy operatora żurawia, sygnalisty i hakowego, pracodawca udostępnia im, zgodnie z § 4 rozporządzenia, do stałego korzystania informacje i instrukcje przewidziane w przepisach dotyczących bhp, a także instrukcję bezpieczeństwa prac transportowych (ten wymóg nie dotyczy sygnalisty i hakowego), instrukcję ewakuacji z kabiny żurawia oraz zapoznaje ich z postanowieniami zawartymi w tych informacjach i instrukcjach. Zgodnie z § 6 rozporządzenia niedopuszczalne jest wykonywanie przez jedną osobę jednocześnie czynności operatora żurawia, sygnalisty lub hakowego.
Ponadto przepisy rozporządzenia określają sposób komunikacji między sygnalistą a operatorem żurawia w trakcie pracy żurawia, obowiązki sygnalisty i hakowego, a także katalog czynności niedopuszczalnych przy obsłudze żurawia (§ 11), takich jak:
1) obsługiwanie żurawia nieposiadającego ważnej decyzji zezwalającej na jego eksploatację; 2) obsługiwanie niesprawnego żurawia; 3) zmienianie ustawień elementów zabezpieczających żurawia; 4) dokonywanie przeróbek części składowych żurawia; 5) obsługiwanie żurawia w warunkach atmosferycznych ograniczających widoczność, o zmroku lub w nocy bez dostatecznego oświetlenia zasięgu pracy żurawia; 6) obsługiwanie żurawia podczas wyładowań atmosferycznych; 7) obsługiwanie żurawia w trakcie prac związanych z transportem ładunków wielkowymiarowych przy prędkości wiatru w porywach powyżej 10 m/s; 8) obsługiwanie żurawia w przypadku innych prac niż wymienione w pkt 7 przy prędkości wiatru w porywach powyżej 15 m/s, chyba że producent określił w instrukcji żurawia inne dopuszczalne wartości prędkości wiatru lub jego porywów; 9) przenoszenie ładunków spoza określonego terenu, na którym wykonywane są prace związane z wykorzystaniem żurawia, i w odwrotnym kierunku, w przypadku gdy miejsce poza tym terenem jest w czasie jego pracy nieoznaczone i niezabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 10) podnoszenie ładunków o masie przekraczającej dopuszczalny udźwig żurawia; 11) obsługiwanie żurawia przy wyłączonych ogranicznikach obciążenia; 12) obsługiwanie żurawia w przypadku, gdy komunikacja z sygnalistą nie jest możliwa; 13) obsługiwanie żurawia w przypadku niesprawnych urządzeń określonych w § 16 ust. 3 i § 20 rozporządzenia; 14) obsługiwanie żurawia, jeżeli temperatura w kabinie żurawia jest niższa niż 18 °C albo wyższa niż 28 °C; 15) obsługiwanie żurawia, jeżeli natężenie poziomu hałasu w kabinie żurawia przekracza 80 dB; 16) pozostawianie po zakończonej pracy zawieszonych na haku żurawia ładunków, zawiesi i innego osprzętu; 17) zrzucanie jakichkolwiek przedmiotów z żurawia; 18) przeciąganie przez żuraw ładunków spoczywających na podłożu; 19) podnoszenie i wyrywanie przez żuraw ładunków i przedmiotów połączonych trwale z podłożem lub do niego przymarzniętych.
Zgodniez§ 14 ust. 1 rozporządzenia, w odniesieniu do każdego żurawia prowadzi się książkę dyżurów, którą zapewnia pracodawca. Zawiera ona następujące informacje: 1) imię i nazwisko operatora żurawia, 2) datę oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia obsługi żurawia przez operatora żurawia, 3) o stanie technicznym żurawia i jego urządzeń, 4) dotyczące czynności, przy których operator powstrzymał się od wykonywania pracy żurawiem, 5) o przemieszczaniu osób przy użyciu żurawia, 6) o przemieszczaniu ładunku przy użyciu więcej niż jednego żurawia – które wpisuje operator żurawia w czasie zmiany i potwierdza własnoręcznym podpisem.
Ponadto rozporządzenie określa warunki przemieszczania osób przy pomocy żurawia z zawieszonym na haku koszem, warunki pracy żurawia w warunkach kolizyjnych, stwarzających możliwość zetknięcia się żurawia albo ładunku z innym żurawiem lub obiektem, warunki przemieszczania ładunku przy użyciu więcej niż jednego żurawia, wyposażenie kabiny żurawia, rodzaj oświetlenia na terenie pracy żurawia przy ograniczonej widoczności.
Zgodnie z § 19 rozporządzenia czynności operatora żurawia, wykonywane od czasu wejścia na żuraw, do czasu zejścia z niego, nie mogą trwać dłużej niż 8 godzin na dobę. Część przepisów rozporządzenia wchodzi w życie 16 maja 2019 r. (§ 20 i § 21) i 16 listopada 2019 r. (§ 22).
Oprac.:
Anna Gałązka-Sobocka
specjalista ds. legislacji
BP 12/2018