Charakterystyka czynności pracy – dane wejściowe do oceny obciążenia

W celu przeprowadzenia ilościowej oceny obciążenia konieczne jest wprowadzenie do programu INTERGON danych wejściowych, definiujących położenie ciała i wywierane siły podczas każdej z wykonywanych czynności pracy.

Najwłaściwszym sposobem wyrażenia pozycji ciała w sposób ilościowy są wartości kątów w stawach. Na rys. 3 zilustrowano kąty pozycji ciała, których wartości uwzględniane są podczas oceny obciążenia i ryzyka. Natomiast na rys. 4 przedstawiono widok ekranu wprowadzania danych dotyczących pozycji ciała.

Rys. 3. Ilustracja graficzna kątów umożliwiających zdefiniowanie położenia kończyny górnej,
pleców, szyi i kończyny dolnej

Rys. 4. Widok ekranu formularza wprowadzania zmiennych opisujących pozycję ciała w programie
INTERGON

Położenie kończyn górnych opisywane jest wartościami siedmiu kątów odnoszących się do zginania/prostowania ramienia, odwodzenia/przywodzenia ramienia, obrotu ramienia, zgięcia w łokciu, pronacji/supinacji, odwodzenie/przywodzenia nadgarstka oraz zginania/prostowania nadgarstka. Położenie części lędźwiowej pleców definiowane jest wartościami kątów pochylenia do przodu, pochylenia bocznego oraz skrętu ciała. Położenie kończyn dolnych określane jest w odniesieniu do kąta zginania w stawie kolanowym i biodrowym. Rys. 4. Widok ekranu formularza wprowadzania zmiennych opisujących pozycję ciała w programie INTERGON

Siła wywierana przez pracownika podczas każdej z wykonywanych czynności jest drugą ważną zmienną charakteryzującą obciążenie każdej z czynności pracy. Z wykonywaniem czynności pracy powiązane są różne typy aktywności siłowej, czyli wywierana siła może być np. siłą związaną z podnoszeniem dużych ładunków lub ściskaniem przedmiotu w ręku. Określony typ siły może wymagać aktywowania mięśni całego ciała lub tylko mięśni kończyny górnej, bądź kończyny dolnej.

Siła zewnętrzna może być wyrażana jako wartość bezwzględna w niutonach, kilogramach siły lub funtach. Jednakże, siła może być także określana jako wartość względna, czyli w odniesieniu do możliwości siłowych (siły maksymalnej
dla poszczególnego pracownika lub grupy pracowników). Widok ekranu formularza wprowadzania zmiennych opisujących wywieraną siłę w programie INTERGON przedstawiono na rys. 5.

Rys. 5. Widok ekranu formularza wprowadzania zmiennych opisujących wywieraną siłę
w programie INTERGON

Obciążenie jednostkowe czynności pracy

Pozycja ciała wraz z wywieraną siłą, w danym momencie czasu, składają się na biomechaniczne oddziaływanie jednostkowe, czyli biomechaniczne obciążenie, wyrażane wartością względną siły. Zmiana pozycji lub siły powoduje także zmianę wartości tego obciążenia. W ciągu dnia pracy wykonywany jest ciąg czynności o obciążeniu jednostkowym. Każdej z czynności o określonym obciążeniu jednostkowym przypisany jest określony czas trwania tej czynności.